Overbetuwe Overbelast

De stukken van de provincie en een videoopname van de vergadering vindt u hier. De inspraaktekst van Overbetuwe Overbelast vindt u hier.

Maximum aantal vrachtwagens
De Raad van State vond in de tussenuitspraak dat een aantal punten in het PIP niet scherp genoeg waren geformuleerd. Het aantal vrachtwagens dat maximaal per dag naar de terminal mag wordt met de wijziging vastgezet op 340 per werkdag. Overbetuwe Overbelast maakt zich zorgen dat dat er in het weekend dus meer kunnen zijn, want zaterdag en zondag zijn immers geen werkdagen. VVD-gedeputeerde Witjes zei dat er in het weekend geen vrachtverkeer mag rijden. De terminal is dan volgens haar alleen open voor treinen. Maar dit is niet geborgd in het PIP. De gedeputeerde herstelde haar uitspraak na schorsing en zei toen dat de sluiting voor vrachtverkeer in het weekend later geregeld wordt in de vergunning. Maar daarmee is de mogelijkheid open dat niet te regelen, of later alsnog te wijzigen. Bovendien gaat de provincie de vergunning zowel aanvragen als eventueel verlenen. Er is dus scheiding der machten, slecht voor de rechtszekerheid. Overbetuwe Overbelast vindt daarom nog steeds dat het maximum moet gelden per dag, niet alleen per werkdag en dat dat in het PIP geborgd moet worden.

Verlenging aanbesteding botst met coalitieafspraak
In het coalitieakkoord “Gewoon doen” van de provincie is opgenomen dat de plannen voor het RTG van tafel gaan als geen exploitant wordt gevonden. Er werd doorgevraagd of dit ook definitief is, of dat er als het niet meteen lukt er nog een twee aanbestedingsronde komt. De gedeputeerde gaf aan dat dat niet zo is. Maar tussen neus en lippen door meldde ze wel dat de einddatum van de lopende aanbesteding is verlengd van 30 augustus naar 7 november 2023. Blijkbaar verwacht de provincie niet dat er voor de oorspronkelijke datum een exploitant geselecteerd kan worden. Overbetuwe Overbelast is niet akkoord met de verlenging van de aanbestedingsperiode. Dit is een afwijking van het coalitieakkoord en van de uitspraak dat het bij deze aanbesteding blijft. Het is welliswaar geen nieuwe aanbesteding maar de verlenging van de lopende aanbesteding heeft hetzelfde effect. Wij roepen de Provinciale Staten dan ook op niet akkoord te gaan met deze verlenging en die terug te draaien. Mocht dit een bevoegdheid van de Gedeputeerde Staten zijn, dan ligt het voor de hand dat de BBB gedeputeerden dit regelen.

Budget RTG
Het budget voor het RTG werd in november 2020 vastgezet op 65,5 miljoen. Dat was overigens al een overschreiding van het eerdere maximum budget van 43 miljoen plus max 40% (60,2 miljoen). Maar daarbij werd ook aangetekend dat de begroting zou stijgen door extra kosten voor ProRail. In de vergadering gaf de gedeputeerde aan dat ProRail monopolost en is kan vragen wat ze wil. De provincie gaat dat dan ‘aftikken’. Overbetuwe Overbelast vindt dit onbestaanbaar en vindt dat de Provinciale Staten hier opnieuw over moeten beslissen. Bovendien verwachten we dat ook de post van 65,5 moljoen overschreden zal worden. De bouwkosten zijn immers geexplodeerd sinds november 2020. Volgens de gedeputeerde zit er voldoende rek in de eerder gereserveerde 65,5 miljoen om dat op te vangen. Wij roepen de Staten op hun huiswerk te doen. Vraag inzicht in de totale begroting en zorg dat de bouw niet start voordat u duidelijkheid heeft over het budget en daar ook akkoord op geeft.

Voorlopige Voorziening
Wanneer de provincie de wijzigingen in het PIP indient bij de Raad van State wil ze ook vragen om opheffing van de voorlopige voorziening. Daarmee zou de provincie kunnen beginnen met onomkeerbare werkzaamheden tbv het RTG. Ook al beweert de gedeputeerde dat ze voorlopige voorziening niet gaat ‘benutten’ voordat er een exploitant gevonden is. Maar dus mogelijk wel voordat de RvS een definitieve uitspraak heeft gedaan. Als de provincie dat aanvraagt zal Overbetuwe Overbelast daar zeker bezwaar tegen maken. We willen niet dat er bomen gekapt kunnen gaan worden voor een terminal die mogelijk niet doorgaat.

De politieke ervarenheid van de VVD heeft het gewonnen van de stop-ambitie van de BBB wanneer het aankomt op de Railterminal Gelderland. Het nieuwe coalitieakkoord lijkt de weg naar het RTG bijna te sluiten, maar dat is helemaal niet zo.

Dat lijkt gunstig maar even nadenken geeft de volgende bedenkingen:

• Als er geen exploitant komt dan stoppen we er mee. Als je zo weinig overtuigd bent kan je beter meteen stoppen. Maar dat gebeurt niet. Want de VVD wil de RTG realiseren ondanks alle nadelen en de torenhoge kosten. Het zou ons bovendien hogelijk verbazen als er niet al informatie over de lopende aanbesteding bekend is. Men kan al lang weten dat er exploitanten gemeld zijn want de aanbesteding loopt al een poos. De opdrachtgever (provincie zelf dus) heeft daar inzicht in. Als dat klopt is dit een loze toezegging. Bovendien: Wat moet de exploitant gaan betalen voor de exploitatie van het terrein. Als de erfpacht maar laag genoeg is vind je mogelijk inderdaad een partij. Te lage, gederfde erfpacht kan je volgens ons gewoon gelijk schakelen aan een jaarlijkse bijdrage, maar dan verstopt. Want een jaarlijkse bijdrage wil men niet. Het bedrag van de erfpacht is onderdeel van de bieding van mogelijke exploitanten. De provincie heeft geen minimum gesteld waardoor dit niet te checken is. Politiek ervaren van de VVD!
  
• Er komt geen extra provinciale bijdrage voor de aanleg of exploitatie. Dat lijkt een sluitende zin, maar is het allerminst. Bij de goedkeuring van de begroting van 65,5 miljoen in november 2020 werd al gemeld dat de begroting sowieso omhoog zou gaan omdat in dat bedrag een (toen al) verouderde offerte was opgenomen van ProRail voor aansluiting van het RTG op de Betuweroute. Maar er werd geen maximum gesteld aan die verhoging. Een blanco check dus. Dat geeft de provincie de kans om de 65,5 miljoen die is toegezegd helemaal te besteden aan andere kosten dan die voor ProRail. Met de verwijzing naar de zin uit het coalitieakkoord kan dat ook want: De extra bijdrage is niet voor aanleg of exploitatie, maar voor Prorail, zoals eerder afgesproken. En mag dan dus ook volgens het coalitieakkoord want kosten voor ProRail is iets anders dan voor aanleg of exploitatie. Een typische lijpe VVD truc om het plan dadelijk door te kunnen zetten.
  
• Vreemd ook: Klaas Ruitenberg van de SGP krijgt de portefeuille met onder andere Bereikbaarheid, Openbaar vervoer en Provinciale infrastructuur. Maarde van de VVD heeft geregeld dat de Railterminal daar niet bij hoort. Die blijft onder verantwoordelijkheid van Helga Witjes van de VVD. Zij durven hun kroonjuweel niet uit handen te geven. Wonderlijk dat Ruitenberg daar mee akkoord is gegaan, hoewel de SGP steeds al voor de RTG is geweest. Politiek ervaren van de VVD.
  
• In het akkoord is ook iets juist NIET opgenomen: Hoe hoog mag de totale begroting van de RTG eigenlijk worden? En wordt dat vooraf nog geevalueerd? Het zou logisch zijn om tegelijk met de beoordeling van de aanbesteding en keuze van de exploitant ook een update van de totale begroting (inclusief ProRail) te bespreken. En dan pas te besluiten of de uitgaven voor aanleg mogen starten. Maar dat is niet als voorwaarde vastgelegd in dit coalitieakkoord. De provincie zal dus gaan starten met de aanleg op basis van de eerdere begroting van 65,5 miljoen. En als daar meer dan bv 40 miljoen van besteed is zal met tot de conclusie komen dat het toch veel te weinig is. Daar zijn altijd verhalen bij te verzinnen. Waarvan dan de sterkste zal zijn: We hebben er nu al zoveel in geinvesteerd, we kunnen niet meer terug. Het niet opnemen van een maximum of een evaluatiemoment van de totale begroting voor de RTG is weer een slimme truc van de VVD, en toont de onervarenheid van BBB. Het is in elk geval niet in lijn met de inzet van BBB, die eerder de RTG een heel slecht en onhaalbaar idee vond.

Overbetuwe Overbelast is niet positief over de tekst van het coalitieakkoord over het RTG. De deur naar het RTG staat door politieke ervarenheid van de VVD wagenwijd open. Niet gescoord BBB, zo jammer voor jullie kiezers.

Politiek is de komst van de Railterminal Gelderland na de recente verkiezingen geen gelopen race meer. Met name de grote winst en het standpunt van de BBB zorgen voor de verwachting dat het plan wordt afgeblazen. Want naast de verdere verslechtering van het leefklimaat en de verkeersveiligheid in het gebied wordt de railterminal ook nog eens enorm duur. De begroting staat sinds november 2020 op 65,5 miljoen. Er werd toen al aangegeven dat de begroting sowieso zou stijgen om dat de koste voor ProRail in dat bedrag al enkele jaren oud was en geupdate moest worden. Met de hogere begroting voor ProRail en enorm toegenomen bouwkosten kan de begroting zo maar naar 80 tot 100 miljoen stijgen.

Van die 65,5 miljoen zijn tot nu toe alleen voorbereidingskosten betaald, enkele miljoenen. Het grote uitgeven van het geld begint pas als de schop de grond in gaat. En moet je dat nog wel willen? 100 miljoen uitgeven terwijl je moet bezuinigen op bijvoorbeeld Openbaar vervoer en het verenfonds, voorzieningen waar Gelderlanders echt iets aan hebben. En terwijl je extra kosten moet maken voor bv woningbouw en energietransitie. Overbetuwe Overbelast vindt van niet. Wij roepen de politiek op: Stop direct met het plan voor de Railterminal Gelderland. Of onderzoek anders voor het grote uitgeven van geld begint wat het plan werkelijk gaat kosten en besluit daarna pas of je doorgaat. Want als je nu begint met bouwen en uitgeven en de eerste 20 miljoen zit er in, dan wil niemand meer stoppen. Stoppen of stilleggen tot na helderheid over het budget moet nu.

De overige bezwaren waaronder veel bezwaren van Overbetuwe Overbelast zijn door de RvS helaas afgewezen. Bijvoorbeeld onze bezwaren over het effect op werkgelegenheid, kosten van het plan, de fietsveiligheid en de geluidsoverlast zijn teleurstellend genoeg allemaal afgewezen.

Het aantal vrachtwagenbewegingen van en naar de Railterminal zal waarschijnlijk hoger zijn dan de 340 vrachtwagens per dag die eerder genoemd werden omdat de provincie rekent dat alle vrachtwagens zowel op de heenweg als op de terugweg beladen zouden zijn. Dat zal niet het geval zijn. Maar alle verdere berekeningen zijn gebaseerd op die 340 vrachtwagens per dag. De provincie moet dat maximum daarom vastleggen in de regels van het plan: Het mogen er niet meer worden.

Het merendeel van de treinen zal elektrisch aangedreven zijn. Maar de dieseltreinen die het RTG ook gebruiken zullen stikstof uitstoten. In de berekening van de provincie wordt uitgegaan van relatief lage emissiewaardes door gebruik van relatief moderne diesellocomotieven. Dat is echter niet geborgd in het plan en dat moet nu alsnog gebeuren. Oude diesellocomotieven zullen niet mogen want die stoten meer uit dan in de berekeningen is verantwoord.

Twee woningen op de Wolfhoeksestraat en een woning op de Rijksweg Zuid vallen door de plannen in een zwaardere geluidsbelasting-klasse. Daar hoort bij dat er alles aan gedaan moet worden om het binnen in die woningen stil genoeg te houden. Dat is onvoldoende geborgd in het plan en de provincie moet dat oplossen door bv gevelisolatie.

Totdat deze drie zaken zijn opgelost wordt het RTG-plan niet goedgekeurd. Maar wanneer ze wel worden opgelost zal het plan worden goedgekeurd. Tot aan de nieuwe beoordeling van deze drie punten door de RvS mag de provincie geen onomkeerbare voorbereidende werkzaamheden uitvoeren. De provincie heeft een half jaar gekregen om het te regelen.

Overbetuwe Overbelast is teleurgesteld met de uitkomst. De plannen zijn juridisch blijkbaar voldoende in orde dus dat pad is nu zo goed als afgesloten. Maar de overlast voor de omgeving, de fietsonveiligheid en de achteruitgang in leefkwaliteit zullen doorgaan als het plan wordt uitgevoerd.

Naast de laatste beoordeling van aanpassingen in het plan door de RvS zijn er nog twee hobbels die genomen moeten worden. Er moet een exploitant gevonden worden. En er moet nog een fors extra budget gevonden worden om het plan uit te voeren. Hier is de politiek aan zet, niet meer de rechter. BBB heeft op ons verzoek voor de provinciale verkiezingen aangegeven hoe ze over de Railterminal denkt: vernietigend. Het RTG moet er wat hen betreft niet komen. We verwachten dat het standpunt van BBB in de provinciale coalitieonderhandelingen overeind blijft. Dan zal het RTG-plan alsnog kunnen stoppen en houdt de provincie 65,5 miljoen over voor nuttiger besteding.

De ontwikkeling van Zonnepark Overbetuwe tussen de A15 en de Betuweroute is in volle gang. Op het terrein van het zonnepark lag nog een groot kleidepot. De provincie Gelderland wilde deze klei in Reeth gebruiken op de plek waar de grondwal moet komen, mocht de Railterminal Gelderland er onverhoopt komen. Maar ook als de RTG er niet zou komen zou de klei daar tot 10 jaar kunnen blijven liggen.

Tegen het zonnepark hebben omwonenden geen bezwaar. Het uitstel van de vergunning was wel vervelend voor exploitant Sunvest want zij konden hun project daardoor moeilijk realiseren. Gelukkig vond Sunvest een andere oplossing. De kleibulten worden nu afgegraven en gebruikt bij de dijkverzwaring langs de Waal. Een prima bestemming en mooi dichtbij. Wij zijn blij dat dit probleem daarmee is opgelost.

We zijn wel benieuwd waar de provincie nu de grond voor de aanleg van de wal vandaan gaat halen mocht het RTG goedgekeurd worden. Als dat van ver moet komen zal de berekening van de stikstofuitstoot die gepaard gaat met de aanleg van de grondwal herzien moeten worden.

De provincie Gelderland sleept de gemeente Overbetuwe voor de rechter. Ze zijn het er niet mee eens dat Overbetuwe de eerder afgegeven vergunning voor een kantoorlocatie intrekt, na bezwaar van Overbetuwe Overbelast.

Bij de behandeling van de voorlopige voorziening tegen het RTG bij de Raad van State (november 2021) wilde Overbetuwe Overbelast voorkomen dat de provincie onder het mom van ‘voorbereiding’ toch al allerlei werkzaamheden zou uitvoeren voor het RTG. De provincie legde toen precies vast wat ze wèl wilde gaan doen. Maatregelen voor ecologie, archeologie, bodemonderzoek en bommenonderzoek werden gevraagd en toegestaan, verder niets. Dus ook niet het ombouwen van een boerenschuur tot een RTG-kantoor. Daarom maakte Overbetuwe Overbelast bezwaar toen daar toch een vergunning voor werd afgegeven.

De gemeente kwam daarna ook tot de conclusie dat het kantoor toch niet kon. Maar de provincie schreef een brief op poten dat ze het daar niet mee eens was. De gemeente moest het besluit terugdraaien want ander zou de provincie naar de rechter gaan. De gemeente schreef een brief terug: Volgens hen voldoet het plan voor het kantoor niet aan goede ruimtelijke ordening en wordt de vergunning daarom geweigerd. Er is ook geen spoedeisend belang want de RvS heeft nog geen uitspraak gedaan over het inpassingsplan voor de RTG. Beide partijen waarschuwden elkaar in de brieven dat een rechterlijke procedure ongewenst en duur is. Maar toch zet de provincie door: Ze sleept de gemeente voor de rechter én vraagt zelf een voorlopige voorziening aan. De zittingsdatum is nog niet bekend.

Lijsttrekker Eric van Kaathoven en enkele beoogde statenleden van de SP Gelderland kwamen op 11 maart op bezoek bij Overbetuwe Overbelast. Zij werden bijgepraat over de Railterminal Gelderland door Maarten Hermsen uit Eimeren en Koos Nijssen uit Reeth.

De SP is vanaf het begin tegenstander van de plannen voor de RTG en hielp bij de opzet van Overbetuwe Overbelast. Fijn dus om nu de mensen van de volgende fractie op gang te helpen met actuele informatie. Voor de SP is de komst van de RTG een breekpunt bij eventuele coalitievorming. Met de SP in de coalitie kan er geen RTG komen! Bekijk dit bericht om meer te lezen over de standpunten van alle Gelderse politieke partijen over de Railterminal Gelderland.

De provincie gaat bij de beoordeling van de Railterminal Gelderland uit van een ‘verzorgingsgebied’ van de terminal (waar de lading vandaan moet komen) tot een straal van 70 km rondom Reeth. Zwolle wordt expliciet meegenomen in de verwachting van het ‘ladingpotentieel’

Overijssel heeft het ladingpotienteel laten onderzoeken, door een ander bedrijf dan de provincie Gelderland. Zij verwachten te starten met 19 treinen per week oplopend naar 44. De twee bedrijven die onafhankelijk van elkaar concurrerend ladingpotentieel onderzoeken vissen in dezelfde vijver. Dikke concurentie dus voor de Railterminal Gelderland die daardoor de beoogde lading niet zal kunnen binnenhalen.

Ook interessant zijn de kosten van 87 miljoen die worden ingeschat voor de terminal in Zwolle. Voor de RTG wordt sinds 2020 gerekend met 65,5 miljoen maar daar komt sowieso al een verhoging voor een nieuwe offerte van Prorail bij. Wij schatten dat de kosten zullen noplopen naar een bedrag tussen de 80 en 100 miljoen ook al geeft de provincie daar voor de verkiezingen geen duidelijkheid over. We hebben daarom informatie opgevraagd over de nieuwe begroting met een beroep op de Wet Open Overheid, de opvolger van een WOB verzoek.

De volgende provinciale staten zullen moeten besluiten over dit enorme bedrag. Er zijn alleen nog voorbereidingskosten uitgegeven, wij schatten rond de 5 miljoen. Het is dus nog niet te laat om de stekker er uit te trekken. In dit bericht lees je welke politieke partijen al dat geld werkelijk willen uitgeven aan dit prestigeproject, en welke het liever willen uitgeven aan zaken als openbaar vervoer, veerdiensten en cultuur.

Dit zijn twee belangrijke onderwerpen die in de toekomst het landelijk beeld van Overbetuwe gaan bepalen. Belangstellenden en lokale en Provinciale politici zijn van harte welkom. Ook de dorpsraad Zetten/Hemmen en ‘Zicht op Zetten’ worden uitgenodigd.

Update 25 februari
Een interessante avond met een leuke discussie na afloop! Bedankt voor de organisatie Dorpshuis Hemmen en nogmaals gefeliciteerd met jullie jubileum!